The syntax of Kazania Gnieźnieńskie in the light of their genetic multilayering

Agnieszka Słoboda

doi:10.5817/LB2023-1-3

The syntax of Kazania Gnieźnieńskie in the light of their genetic multilayering

Vol.71,No.1(2023)

Agnieszka Słoboda

https://doi.org/10.5817/LB2023-1-3

Stable URL (handle):
http://hdl.handle.net/11222.digilib/digilib.78612

PDF

Abstract

This paper presents a new proposal for the syntactic analysis of one of the most important medieval Polish manuscripts, Kazania Gnieźnieńskie (Gniezno sermons). The author believes that the study of the medieval texts syntax should take into account their genetic multilayering, that is, the ratio of the final issues available to the source, whether based on Latin or later modifications containing various amendments, annotations, and insertions. The comparison of the two versions of the first sermon, i.e., without amendments, and the last version, which contains glosses, shows significant differences in the syntactic structure of these two issues resulting from the consistent adaptation of the syntactic structure to the requirements of a particular audience.

Keywords:
Middle Ages; syntax; genetic multilayering; Gniezno sermons

Pages:
61–73

References

Godyń, Jan. 2009. Studia edytorskie – interpunkcyjne, In: Studia historycznojęzykowe, edytorskie, kulturalnojęzykowe. T.4. Kraków: Księgarnia Akademicka, pp. 217–307.

Górski, Konrad. 1955. Zasady wydawania tekstów staropolskich. Projekt, Wrocław: Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Jędrzejczak-Ozorkiewicz, Weronika. 2015. Glosy w polskojęzycznych Kazaniach gnieźnieńskich. Perspektywa formalna i funkcjonalna, In: Borowiec, Karolina – Masłej, Dorota – Ziółkowska, Olga, eds. Juwenalia historycznojęzykowe 1. Poznań: Wydawnictwo Rys, pp. 37–60.

Kida. Ireneusz. 2010. Word order in The Gniezno Sermons (Kazania gnieźnieńskie). In: Humphries, Carl – Kossek, Jerzy – Gomola, Aleksander, eds. English language, literature and culture: new directions in research. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej, pp. 53–60.

Klemensewicz, Zenon. 1974. Historia języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kuźmicki, Marcin. 2015. Wydanie Wielkopolskich rot sądowych w świetle najnowszych ustaleń badawczych. LingVaria 2 (20), pp. 205–220.

Mika, Tomasz. 2013. "Kazania świętokrzyskie" – od rękopisu do zrozumienia tekstu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Mika, Tomasz. 2015. Problemy z Rozmyślaniem przemyskim. Formułowanie sądów ogólnych a wielowarstwowość średniowiecznego tekstu. LingVaria, Special Issue, pp. 87–104.

Mika, Tomasz – Słoboda, Agnieszka. 2015. Wyrażenia funkcyjne w średniowiecznej polszczyźnie z perspektywy składniowej. Wybrane problemy badawcze. Poznań: Wydawnictwo Rys.

Pisarkowa, Krystyna. 1976. O składni Kazań gnieźnieńskich: partykuła ć, ci. In: Twardzik, Jadwiga, ed. Studia z polskiej składni historycznej I. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, pp. 7–31.

Pisarkowa, Krystyna. 1984. Historia składni języka polskiego. Wrocław: Ossolineum.

Rojszczak-Robińska, Dorota. 2012. Jak pisano Rozmyślanie przemyskie. Poznań: Wydawnictwo Rys.

Stieber, Zdzisław. 1952, O stylu "Kazań gnieźnieńskich". Prace Polonistyczne, S. X, Tow. Literackie im. A. Mickiewicza. Oddział w Łodzi, Wrocław, pp. 1–12.

Twardzik, Wacław, ed. 2006. Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego. Electronic edition. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN.

Vrtel-Wierczyński, Stefan, ed. 1953. Kazania gnieźnieńskie. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Wydz. Filologiczno-Filozoficzny – Komisja Filologiczna. Zabytki Języka i Literatury Polskiej 2.

Walczak, Bogdan. 1998. Jeszcze o stylu Kazań gnieźnieńskich, In: Białoskórska, Mirosława. Synchrniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny IV, Materiały VI Kolokwium Językoznawczego Gniezno, 26–28 września 1996 r. Szczecin, pp. 113–137.

Wielgosz, Jarosław. 2014. Audytorium kaznodziejów a typologia kazań, In: Bracha, Krzysztof, ed. Kaznodziejstwo średniowieczne – Polska na tle Europy. Teksty, atrybucje, audytorium. Warszawa: DiG, pp. 171–181

Wolny, Jerzy. 1961. Łaciński zbiór kazań Peregryna z Opola i ich związek z tzw. "Kazaniami gnieźnieńskimi". In: Lewański, Julian, ed. Średniowiecze. Studia o kulturze. Warszawa: Wydawnictwo PWN, pp. 171–238.

Ziółkowska, Olga. 2016. Specyfika języka Rozmyślań dominikańskich w świetle składni i leksyki. Poznań: Wydawnictwo Rys.

Metrics