Utopia chłopska Lwa Tołstoja w Wojnie i pokoju

Roč.16,č.1-2(2013)

Abstrakt
Autor rozwija tezę o utopii chłopskiej w Wojnie i pokoju Lwa Tołstoja, odnosząc ją do ustaleń słowianofilów w kwestii wspólnoty gminnej (tzw. miru), która, według Iwana Kirijewskiego, decydowała o wyższości cywilizacji staroruskiej nad europejską. Myślenie utopijne Tołstoja polega na tym, iż eksponując w powieści myśl o "dwiżenii narodow s Wostoka na Zapad", wprowadzał nieistniejące wówczas w Rosji "przedmioty" i "zdarzenia". W 1812 roku chłopi wszystkich kategorii nie posiadali wolności, a początek kampanii napoleońskiej był z ich strony oczekiwaniem na wolność, którą miał im przynieść właśnie Napoleon. Inne przejawy myślenia utopijnego Tołstoja uwidaczniają się, według autora, w bez umiaru eksponowanym toposie władzy (od Boga, topos starotestamentowy, topos wojującego profetyzmu moskiewskiego). Źródła owych toposów dostrzega autor artykułu w tradycji staroruskiej (Żywoty Aleksandra Newskiego, Dymitra Dońskiego, Listy Iwana Groźnego). Myślenie utopijne opiera w ten sposób Tołstoj na elemencie spekulatywno-konstrukcyjnym, który wyposaża w kontekst medytacyjno-ekspresyjny. Łączy go to z idealizmem filozoficznym, który odkrywa tradycję turańską i bizantyjską – nie słowiańską.

Klíčová slova:
element spekulatywno-konstrukcyjny; idee słowianofilów; topos władzy; źródło turańskie i bizantyjskie

Stránky:
3–22
Reference

Baczkowski, M.: Kontynent europejski w latach 1789–1850, [w:] Wielka historia świata, t. 9. Świat w latach 1800–1850, pod red. A. Chwalby, 2006, s. 258–462.

Bardach, J. – Leśnodorski B. – Pietrzak M.: Historia ustroju i państwa polskiego, Warszawa, 2009/2010.

Figes, O.: Taniec Nataszy. Z dziejów kultury rosyjskiej, przeł. Wł. Jeżewski, Warszawa, 2010.

Buława, K.: Topologiczny sens Żywota Aleksandra Newskiego oraz Słowa o życiu i śmierci wielkiego księcia Dymitra Iwanowicza, cara ruskiego, Studia Slavica XIV, Ostrawa/Opole 2010, s. 73–90.

Gieograficzeskij encykłopiediczeskij słowar', Moskwa, 1983.

Gorczyca, W.: Briusow * Iwanow * Gumilow. Prawdy o micie symbolu i historii, Bielsko-Biała, 2008.

Gorczyca, W.: Iwan IV Groźny. Portret kulturowy władcy, Bielsko-Biała, 2012.

Gorczyca, W.: Maraton – wieczne wyzwanie, Bielsko-Biała, 2004.

Kowalska, A.: Od utopii do antyutopii, Warszawa, 1987.

Łysiak, W.: Cesarski poker, Warszawa, 2007.

Nieć, G.: Rosja w XVIII wieku, [w:] Wielka historia świata, t. 8. Świat w XVIII wieku, pod red. P. Franaszka, Kraków, 2006, s. 275–326.

Ochmański, J.: Dzieje Rosji do 1861 roku, Warszawa, 1980.

Panejko, J.: Geneza i podstawy samorządu europejskiego, Paryż (Bibl. Sejmowa), 1926.

Pollak, S.: Przedmowa do: A. Puszkin, Opowieści, Wrocław, 1973.

Szacki, J.: Spotkania z utopią, Warszawa, 2000.

Straszewska, M.: Romantyzm, [w:] Literatura polska. Romantyzm. Pozytywizm, Warszawa, 1990, s. 5–264.

Szylnik, L.: Czarne dziury historii Rosji, przeł. M. Leczycka, Warszawa, 2011.

Świętochowski, A.: Utopie w rozwoju historycznym, Warszawa, 1910.

Tokarczyk, R. A.: Polska myśl utopijna. Trzy eseje, Warszawa, 1995.

Topolski, J.: Historia Polski, Poznań, 2003.

Walicki, A.: W kręgu konserwatywnej utopii. Struktura i przemiany rosyjskiego słowianofilstwa, Warszawa, 2002.

Walicki, A., (Wybór i przekład) Filozofia społeczna narodnictwa rosyjskiego, t. I, Warszawa, 1965. (Tamże, A.P. Szczapow, Wiejska wspólnota gminna, s. 5–19, przeł. A. Walicka).

Wielka historia powszechna Trzaski, Ewerta i Michalskiego, t. VI, Warszawa, 1939.

Zamoyski, A., 1812. Wojna z Rosją, przeł. M. Roniker, Kraków, 2007.

http://www.kk.pl/piont/przemysl/dzieje/rus/unia.html

Chłopi. http://pl. wikipedia.org/wiki/Ch%C5%82opi

http://wikibooks.org/wiki/historiaadministracji/Rosja-XVIIwiek

http://lewicowo.pl/vara/viewpub/tid/2/pid/50

http://pl.wikibooks.org/wiki/historia_administracji/Rosja_XVIIIwieku

http://klubue.3lo.pl/index.php?optio... view+article&id+54&Itemid+89

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Dostępny w: http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XI/259

http://pl.wikisource.org/wiki/Encyklopedia_staropolska/Grosz

Metriky

7

Views

0

PDF (polština) views